مشکل اصلی به اعتقاد من از آنجا آغاز شد که سعی کردیم بر نخبگان جامعه "مدیریت" کنیم و آنها را برای انتخاب و رشد، آزاد نگذاشتیم. شاید تاریخچه این کار به دهه ها یا حتی قرن های پیش بر گردد؛ اما نوع نگاه به این طبقه هنوز کم و بیش یکسان است. اصلا مشکل چیست؟ مشکل آن است که توزیع نخبگان و تحصیل کرده های جامعه مطابق با نیاز های جامعه نیست؛ برخی زمینه های فکری، و بعضی زمینه های کاری با استقبال علاقه مندان دانش و تحقیق و حتی با استقبال بازار کار مواجهند و برخی با فراموشی، طرد و کم علاقگی. در نتیجه جامعه از یک رشد همگون، متجانس و همه جانبه باز می ماند. بعضی حوزه ها به تدریج مورد غفلت اندیشمندان و نهایتا مردم قرار می گیرند و کار جدی، جدید و یا بومی در آنها صورت نمی گیرد. اما از آنجا که یک جامعه و یک کشور، خواه ناخواه به کار و تفکر و برنامه در چنین حوزه هایی هم نیاز دارد، سعی می کند این نیاز خود را به گونه ای پاسخ بدهد و آن، چیزی جز واردات فکر و برنامه و کارشناس و دانش غیر بومی نخواهد بود که در بهترین حالت، ممکن است برای یک سری نیاز جوامع دیگر به خوبی جواب داده باشد اما برای مشکلات ما و جامعه ما مناسب نخواهد بود؛ تازه اگر نگوییم داروی اشتباهی، برای بیمار سم مهلک است و اگر بتوانیم از مضرات تجویز عامدانه داروی نامناسب توسط کارشناسان و سازمان های اجنبی برای جامعه خودمان هم صرف نظر کنیم!
گفتیم که توزیع نامناسب نخبگان یک مشکل است و یک مساله بزرگ هم هست که موجودیت، استقلال و رشد یک جامعه را هم می تواند تحت تاثیر قرار دهد. اما راه حل این مساله چیست؟ شاید ساده ترین پاسخ برای این مساله، هدایت نخبگان است. به این معنی که ما به عنوان برنامه ریزان و تصمیم گیران کلان جامعه، باید نخبگان را به سمت همه رشته هایی که مورد نیاز هستند، هدایت کنیم. برای تمامی حوزه ها، ظرفیت سازی کنیم و چون رفع نیازهای کشور در آن حوزه ها، به نیروی کارشناسی و فکری نیاز دارد، دانشجویان را به آن سمت و سو ها سوق بدهیم و طبیعتا کسی که در حوزه ای کارشناس شد، در همان حوزه به فعالیت می پردازد، دانش و محتوا و فکر تولید می کند و نیاز جامعه را در آن بخش، رفع می نماید.
به اعتقاد من، همان بهتر که چنین راه حلی را که به نوعی مدیریت نخبگان است، "ساده ترین" راه حل بنامیم. و "ساده ترین" لزوما "بهترین" نیست و لزوما خوب هم نیست. و چه بسا هر کمبودی را که امروز در جامعه از این بابت احساس می کنیم، به دلیل استخدام همین راه حل ساده بوده باشد.
گفتیم که توزیع نامناسب نخبگان یک مشکل است و یک مساله بزرگ هم هست که موجودیت، استقلال و رشد یک جامعه را هم می تواند تحت تاثیر قرار دهد. اما راه حل این مساله چیست؟ شاید ساده ترین پاسخ برای این مساله، هدایت نخبگان است. به این معنی که ما به عنوان برنامه ریزان و تصمیم گیران کلان جامعه، باید نخبگان را به سمت همه رشته هایی که مورد نیاز هستند، هدایت کنیم. برای تمامی حوزه ها، ظرفیت سازی کنیم و چون رفع نیازهای کشور در آن حوزه ها، به نیروی کارشناسی و فکری نیاز دارد، دانشجویان را به آن سمت و سو ها سوق بدهیم و طبیعتا کسی که در حوزه ای کارشناس شد، در همان حوزه به فعالیت می پردازد، دانش و محتوا و فکر تولید می کند و نیاز جامعه را در آن بخش، رفع می نماید.
به اعتقاد من، همان بهتر که چنین راه حلی را که به نوعی مدیریت نخبگان است، "ساده ترین" راه حل بنامیم. و "ساده ترین" لزوما "بهترین" نیست و لزوما خوب هم نیست. و چه بسا هر کمبودی را که امروز در جامعه از این بابت احساس می کنیم، به دلیل استخدام همین راه حل ساده بوده باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر